DÉJÀ VU – Cảm giác thân quen kỳ lạ bạn đã từng trải qua | Safe and Sound
Bạn đã từng giật mình vì cảm giác “Hình như mình đã trải qua”, “Góc phố này quen quá” hay “Sự việc sẽ trải qua như thế này”... rồi linh tính mách bảo “Có khi nào mình có thể dự đoán tương lai? Điều này hình như đã từng xảy ra rồi thì phải? hay Gấp gáp lên Google tìm lời giải thích. Vậy câu trả lời cho hiện tượng này là gì? Hãy cùng chuyên gia tâm lý SnS tìm lời giải đáp nhé!
Có tên gọi khoa học cho hiện tượng này luôn á. Cảm giác mà một người cảm nhận sự việc này đã từng sống trong hoàn cảnh đó trong quá khứ được gọi là hiện tượng Déjà vu. Déjà vu có nghĩa trong tiếng Pháp là “đã nhìn thấy” để chỉ ký ức ảo hoặc hồi ức ảo. Hiện tượng này thường xảy ra chân thực đến mức bạn cảm nhận mình “đã từng sống” tại giây phút đó. Có đến 60-70% dân số thế giới từng trải qua hiện tượng này, đặc biệt là những người dưới 25 tuổi.
Déjà vu thường gặp trong trường hợp nào?
- Déjà vu bệnh lý: tình trạng này thường liên quan đến bệnh lý động kinh kéo dài hoặc thường xuyên xảy ra một cách bất thường. Hoặc kết hợp với các triệu chứng khác như ảo giác, hoang tưởng, và thường là dấu hiệu của các bệnh tâm thần.
- Déjà vu không bệnh lý: tình trạng này thường xảy ra ở những người khỏe mạnh. Theo các thống kê thì những người có trình độ học vấn, đi du lịch nhiều, dễ nhớ các giấc mơ hoặc xem phim nhiều sẽ gặp qua Déjà vu nhiều hơn những người khác.
Đâu là nguyên nhân khiến chúng ta có cảm giác này?
Có rất nhiều giả thuyết được đặt ra để lý giải cho câu hỏi cho nguyên nhân gây ra hiện tượng Déjà vu là gì nhưng phần lớn được các nhà khoa học đều tập trung về hướng phân tích quá trình ghi nhớ của não bộ.
Vấn đề có thể xảy ra ở vùng não lưu trữ trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Một số nghiên cứu đưa ra giả thuyết là thông tin mà bạn thu thập từ thế giới xung quanh có thể “rò rỉ” từ vùng trí nhớ ngắn hạn sang vùng trí nhớ dài hạn mà bỏ qua cơ chế chuyển giao thông tin điển hình.
Ngoài ra, khi một khoảnh khắc mới xuất hiện, sự trì hoãn trong quá trình xử lý thông tin có thể khiến não bộ phân loại những dữ kiện mới lại thành ký ức. Điều này nghĩa là bạn sẽ có cảm giác như não mình đang “vẽ lại” điều gì đó trong quá khứ. Tuy nhiên, đây chỉ là cảm giác “bị đánh lừa” nên bạn sẽ không thể nào nhớ lại thời điểm sự kiện đã xảy ra.
Những câu chuyện về Déjà vu
Giáo sư Chris Moulin - chuyên gia hàng đầu thế giới về những trải nghiệm dạng déjà vu, từng ghi chép về một bệnh nhân của ông ở Anh. Năm 2000, giáo sư Moulin nhận được thư của một bác sĩ địa phương, đề cập đến ca bệnh của một kỹ sư 80 tuổi có biệt danh AKP. Người đàn ông 80 tuổi này có các tế bào não chết dần, hậu quả của chứng sa sút trí tuệ. Sau đó, ông rơi vào trạng thái déjà vu mạn tính và vĩnh viễn. Vợ AKP nói rằng: ông ấy nói rằng ông ấy cảm thấy như thể mọi thứ trong cuộc đời mình đã diễn ra một lần trước đây. APK không chịu đi viện bởi vì ông cảm thấy mình đã từng ở bệnh viện rồi, mặc dù sự thật dĩ nhiên không phải thế.
Sĩ quan Louis sau khi phục vụ tại Việt Nam, đã được đưa về nhà sau khi bắt đầu phát triển một loạt các triệu chứng: liên tục nhầm lẫn quá khứ với hiện tại. Anh ta tin rằng anh ta đang trải nghiệm bản sao chính xác của những gì đã xảy ra vài tháng hoặc nhiều năm trước. Sau khi bạn bắt đầu bị sốt không liên tục có thể do sốt rét, đến Louis bắt đầu kiệt sức, mất ngủ, gặp vấn đề tiêu hóa, và chứng hay quên. Vì vậy mặc dù nhớ hầu hết các thông tin quan trọng liên quan đến cuộc sống và danh tính của mình, anh ấy khó nhớ những gì đã xảy ra chỉ vài phút trước. Điều này khiến nhiều lần anh ấy lặp đi lặp lại cùng một câu hỏi, ngay cả khi nó đã được trả lời ngay trước đó.
